DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı ve Mersin Milletvekili Mehmet Emin Ekmen, Batman Çayı’nda 23 Ağustos 2025 tarihinde meydana gelen toplu balık ölümleriyle ilgili olarak Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın yanıtlaması istemiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne soru önergesi sundu.
Ekmen, yaşanan çevre felaketinin sadece Batman’ı ilgilendiren yerel bir sorun olmadığını belirterek, Türkiye’nin su kaynakları yönetimi, çevresel denetim mekanizmaları ve kurumsal sorumluluk anlayışı açısından ciddi bir uyarı niteliği taşıdığını vurguladı.
“Çevresel etki değerlendirmesi yetersiz, denetim zayıf”
Batman Çevre Gönüllüleri Derneği’nin saha incelemelerine dikkat çeken Ekmen, BOTAŞ’ın Balpınar Beldesi yakınlarında yürüttüğü boru hattı yenileme çalışmaları sırasında Batman Çayı’nın yönünün değiştirildiğini, ancak bu süreçte “can suyu” bırakılmaması nedeniyle çayın belirli bölümlerinin tamamen kuruduğunu belirtti.
Bu durumun milyonlarca balık ve su canlısının ölümüne yol açtığını ifade eden Ekmen, Dernek Başkanı Hasan Argunağa’nın yaşananları “çevresel bir katliam” olarak tanımladığını, kamu kurumlarının sorumluluk alması gerektiğini dile getirdi. Daha önce de baraj su seviyesinin ani düşürülmesi ve tarımsal ilaçlamaların dere yataklarına karışması nedeniyle benzer ölümler yaşandığını hatırlatan Ekmen, “Bu olay, süregelen bir ihmal zincirinin göstergesidir” dedi.
“Dicle’nin can damarı kuruyor”
Batman Çayı’nın sadece Batman için değil, Dicle Nehri havzası açısından da stratejik önem taşıdığını vurgulayan Ekmen, “Bu ölçekte bir çevre felaketini sadece teknik hata olarak değerlendirmek mümkün değildir. Yaşananlar, kamu kurumlarının koordinesizliği, çevresel risk öngörüsüzlüğü ve şeffaflık eksikliği ile doğrudan ilişkilidir” ifadelerini kullandı.
Bakanlığa yöneltilen sorular
Milletvekili Ekmen, Bakan Yumaklı’nın yanıtlaması istemiyle verdiği önergede şu sorulara açıklık getirilmesini istedi:
- 23 Ağustos 2025’te Batman Çayı’nda yaşanan balık ölümleriyle ilgili olarak Bakanlığa ulaşan herhangi bir inceleme raporu, tutanak veya yerel denetim belgesi mevcut mudur?
- BOTAŞ tarafından yürütülen boru hattı çalışmaları öncesinde ÇED raporu hazırlanmış mıdır? Varsa içeriğinde “can suyu” bırakılmasına dair bir yükümlülük bulunmakta mıdır?
- Bakanlığınızın, BOTAŞ veya ilgili kurumlara yönelik idari veya cezai işlem başlatılmış mıdır?
- Balık ölümlerinin ardından su kalitesi, oksijen oranı, pH dengesi ve kimyasal kirlilik ölçülmüş müdür? Ölçüldüyse sonuçları kamuoyu ile paylaşılacak mıdır?
- Batman Çevre Gönüllüleri Derneği’nin tespit ve açıklamaları dikkate alınmış mıdır? Bu STK ile iş birliği planlanmakta mıdır?
- 2015-2025 yılları arasında Batman Çayı’nda kaç defa toplu balık ölümü yaşanmıştır? Nedenlerine ilişkin hangi veriler Bakanlığınızda mevcuttur?
- Türkiye genelinde 2020-2025 yılları arasında kamu altyapı çalışmaları nedeniyle yaşanan benzer ekolojik tahribatlar kaç vakada kaydedilmiştir?
- “Can suyu bırakılması” uygulamasıyla ilgili kamu kurumları ve özel sektör projelerine yönelik bağlayıcı bir düzenleme var mıdır?
- Bakanlığınızın tatlı su kaynaklarının ekosistem temelli yönetimi konusunda mevcut veya planlanan ulusal stratejileri nelerdir?
- Batman Çayı özelinde rehabilitasyon, balık stoklarını destekleme veya biyolojik izleme çalışmaları planlanmakta mıdır?
