Reuters’in tecrübeli Ortadoğu muhabiri Timour Azhari, “üst düzey Orta Doğu yetkilisine” dayandırdığı haberinde Türkiye’nin PKK’lıların ülkeye dönüşü için üzerinde çalıştığı teklifi yazdı. 7 Kasım’da çıkan haber henüz yalanlanmadı: Teklife göre 1.000 sivil ve silahlı olmayan kişinin ilk aşamada, ardından bireysel taramalardan geçecek yaklaşık 8.000 militan dönecek. Türkiye yaklaşık 1.000 üst ve orta düzey PKK mensubunu geri almayı reddediyor, bunların Avrupa’da bir üçüncü ülkeye yerleştirilmesini istiyor. DEM Parti yöneticisi Tayip Temel, bazı PKK mensuplarının üçüncü ülkelere gönderilmesi fikrinin Türkiye tarafından gündeme getirildiğini doğruladı. Yasal düzenleme Kasım ayı sonunda parlamentoya gelebilir
Türkiye, yıllardır süren savaşı sonlandırmaya yönelik yürütülen müzakereler kapsamında, Kuzey Irak’taki sığınaklardan binlerce PKK savaşçısı ve sivilin eve dönmesine izin verecek bir yasa hazırlıyor.
Orta Doğu’dan üst düzey bir yetkili ile Türkiye’deki bir Kürt siyasi parti kaynağı, önerilen yasanın geri dönenleri koruyacağını ancak eski militanlar tarafından işlenen suçlara genel bir af tanımayacağını söyledi. Plan kapsamında bazı militan liderlerin üçüncü ülkelere gönderilebileceği belirtildi.
PKK militanları ve ailelerinin Irak’ın dağlık kuzeyindeki üslerinden Türkiye’ye dönmesi, bir yıldır devam eden ve 40.000 kişinin hayatına mal olan savaşı bitirmeyi amaçlayan barış sürecinin son engellerinden biri olarak görülüyor.
Yetkililer uzlaşı çabalarından kamuoyunda genel ifadelerle söz etmiş olsa da, kaynaklar daha önce hiç raporlanmamış ayrıntıları paylaştı. Bunlar arasında siviller ve savaşçıların ayrı dalgalar hâlinde geri dönüşü ile komutanların üçüncü ülkelere gönderilmesi gibi öneriler yer alıyor.
Müzakerelerin hassasiyeti nedeniyle isminin gizli tutulmasını isteyen Orta Doğulu yetkili, geri dönüşlere izin verecek mevzuatın ay sonunda Türkiye parlamentosuna sunulabileceğini söyledi.
PLANA AYRI DALGALAR HÂLİNDE DÖNÜŞLER DAHİL EDİLEBİLİR
PKK ile yürütülen görüşmelerin liderliğini yapan Türkiye’nin istihbarat kurumu MİT, öneriyle ilgili henüz yorum yapmadı. PKK da açıklamada bulunmadı.
1984’te Kürt militanların bağımsız bir Kürt devleti kurmak hedefiyle başlattığı isyandan bu yana, çatışma Türkiye ve komşu ülkeler için büyük ekonomik ve sosyal yük getirdi.
Savaşın sona ermesi NATO üyesi Türkiye’nin siyasi ve ekonomik istikrarını güçlendirecek, PKK’nin konuşlandığı Irak ve ABD destekli Kürt güçlerinin bulunduğu Suriye’deki gerilimi azaltacak.
Mayıs ayında PKK, tutuklu lideri Abdullah Öcalan’ın silahlı mücadeleyi sonlandırma çağrısının ardından silah bırakma ve dağılma kararı alarak önemli bir dönüm noktasına imza attı.
Temmuz ayında örgüt sembolik bir biçimde silah yakma töreni düzenlemiş, geçen ay ise Türkiye içindeki savaşçılarını çekmeye başladığını açıklamıştı. Örgüt ayrıca Ankara’ya, üyelerinin “demokratik siyasete” katılmasına olanak sağlayacak adımlar atma çağrısında bulunmuştu.
Ancak uzlaşı şartları hassas; Türkiye, “terör örgütü” olarak tanımladığı PKK’nın geçmişte işlediği suçlara geniş kapsamlı af sunma konusunda temkinli davranıyor.
Ağustos ayında kurulan uzlaşı komisyonunun başında bulunan Numan Kurtulmuş, geçen hafta yaptığı açıklamada, yasal adımların ancak PKK’nın fesih sürecinin tamamlandığını doğruladıktan sonra atılacağını söyledi.
“Türkiye’nin güvenlik ve istihbarat birimleri örgütün gerçekten silah bıraktığını ve fesih sürecini tamamladığını doğruladığında, ülke terörden arındırılmış bir Türkiye inşa etmeyi amaçlayan yeni bir hukuki düzenlemeler aşamasına geçecek,” dedi.
Üst düzey Orta Doğu yetkilisine göre, üzerinde tartışılan teklif yaklaşık 1.000 sivil ve silahlı olmayan kişinin ilk aşamada, ardından bireysel taramalardan geçecek yaklaşık 8.000 savaşçının dönüşünü öngörüyor.
Bunun ötesinde, Türkiye’nin şu ana kadar yaklaşık 1.000 üst ve orta düzey PKK mensubunu geri almayı reddettiği ve bunların muhtemelen Avrupa’da bir üçüncü ülkeye yerleştirilmesini istediği belirtildi.
Yetkili, bazı müzakere taraflarının PKK üst kadrosunun geri dönüş kapsamı dışında tutulmasının gelecekte yeni bir isyanı körükleyebileceğinden endişe ettiğini söyledi.
Geri dönüşleri mümkün kılacak yasal düzenlemenin Kasım ayı sonunda parlamentoya gelebileceğini de ekledi.
DEM Partisi Eşbaşkan Yardımcısı Tayip Temel, müzakerelerin Öcalan tarafından özellikle vurgulanan bir formüle odaklandığını söyledi.
“PKK üyelerinin demokratik ve sosyal hayata yeniden entegrasyonunu mümkün kılacak özel bir yasa üzerinde çalışmalar sürüyor. Yasa, ister sivil ister militan olsun PKK’dan dönen herkesi kapsayacak. Aşamalı dönüş planı yok. Üzerinde çalışılan formül kapsamlı ve herkese uygulanabilir.”
Temel, bazı PKK mensuplarının üçüncü ülkelere gönderilmesi fikrinin Türkiye tarafından gündeme getirildiğini doğruladı ancak bunun potansiyel ev sahibi ülkelerle görüşülmesi gerektiğini belirtti.
FARKLI GRUPLAR İÇİN FARKLI PROSEDÜRLER
Parlamentonun üçüncü büyük partisi olan DEM’den bir başka kaynak, öneriyi hazırlayan komisyonun genel af ifadesinden kaçınan, PKK’ya özel tek bir yasa üzerinde çalıştığını söyledi.
“Dönen farklı gruplar için farklı prosedürler uygulanacak,” dedi ve bazı PKK üyelerinin soruşturmalar ve yargılamalarla karşılaşmasının muhtemel olduğunu ekledi. “Aksi takdirde komisyondaki partiler arasında ortak bir zemin bulmak zor olur.”
