Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) yeni yasama dönemine bugün başlarken, yeni yasama döneminde çözüm süreci kapsamında yapılması beklenen yasal düzenlemeler ile 11’inci yargı paketi gibi konular öne çıkacak.
Meclis’in 28’inci Dönem 4’üncü yasama yılı bugün düzenlenen özel oturumla açıldı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan oturumda yaptığı konuşmanın ardından bazı parti liderleriyle bir araya geldi.
CHP’den Erdoğan’a protesto
Meclis’in ilk günü yapılan özel oturumu ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konuşmasını CHP protesto etti.
CHP Parti Meclisi’nde alınan kararla TBMM Genel Kurulu’na ve akşam yapılacak resepsiyona katılmama kararı çıkmıştı.
CHP Genel Başkanı Özgür Özel İstanbul’da yaptığı açıklamada TBMM açılışına katılmama kararına gerekçe olarak son bir yılda partiye yönelik yürütülen soruşturmaları gösterdi.
“Meclis’te gelip konuşmak bir meşruiyet gerektirir” diyen Özel, “(ABD Başkanı Donald) Trump’tan meşruiyet dilenenlere bizim meclis zemininde meşruiyet kazandırmamızı kimse beklemesin” ifadesini kullandı.
CHP iktidar ile sürdürülen “normalleşme süreci” çerçevesinde geçen yılki açılışta Erdoğan’ı ayakta karşılamış ve Özel yönetiminin attığı bu adım hem parti yönetiminde hem de tabanda çok tartışma yaratmıştı. Bu karara katılmayan bazı CHP’li vekiller ayağa kalkmazken, bazıları ise kuliste beklemişti.
Yeni yasama döneminde CHP’nin tutuklu Cumhurbaşkanı Adayı Ekrem İmamoğlu ve belediye başkanları ile ilgili durumu yeniden gündeme taşıması bekleniyor. CHP duruşmaların TRT’den canlı yayımlanması için geçen dönemde teklif vermişti.
Bu arada CHP lideri Özel hakkında TBMM’ye gönderilen fezleke sayısının Eylül ayı başında gelen sonuncular ile 31’e çıktı. TBMM Başkanlığı’na geldikten sonra karma komisyona sevk edilen fezlekelerin sayısının daha artıp artmayacağı yeni dönemde de konuşulacak.
Erdoğan ayakta karşılandı, DEM Parti ile kriz yaşandı
Erdoğan özel oturumda yaptığı konuşmada çözüm sürecinden Gazze’ye kadar çeşitli konulara değinirken, gündemi değiştirecek mahiyette önemli bir çıkış yapmadı.
Genel Kurul’a gelişi sırasında Erdoğan’ı tüm partiler ayakta karşılarken, DEM Parti ve İYİ Partili milletvekillerinin alkışlamadığı dikkat çekti. Bu arada Erdoğan konuşmasının ardından tüm partilerin sıralarına giderek genel başkanları ve grup başkan vekilleri ile tokalaştı. DEM Parti’de Eş Başkan Tülay Hatimoğulları ile Grup Başkanvekili Sezai Temelli’yi atlaması küçük bir kriz yarattı. AKP Grup Başkanı Abdullah Güler ile Grup Başkanvekili Özlem Zengin oturum sonrası DEM Parti’ye giderek Erdoğan’ın özürlerini iletti.
Erdoğan’ın konuşmasının ardından TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş’un ev sahipliğinde bazı parti liderleri ve milletvekilleri arasında mini bir zirve düzenlendi. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin bulunduğu ve yaklaşık yarım saat görüşmeye DEM Parti Eş Başkanı Tuncer Bakırhan, İmralı heyeti üyesi Pervin Buldan, DEM Parti Grup Başkanvekili Gülistan Kılıç Koçyiğit gibi isimler katıldı. İYİ Parti Genel Başkanı Müsavat Dervişoğlu da görüşmeye davet edildi.
AKP’li yetkililer görüşmede siyasi hiçbir konunun ele alınmadığını söyleyerek, tamamen insani konularda geçen samimi bir görüşme olduğunu kaydettiler.
Erdoğan: Suriye’de dejavuya izin vermeyiz
Erdoğan konuşmasında ABD’nin Ankara Büyükelçisi Tom Barrack’ın çok tartışılan “meşruiyet” açıklamasına atıfla “Türkiye’de tek bir meşruiyet kaynağı vardır; o da aziz milletimizin tertemiz iradesidir” ifadesini kullandı.
Çözüm sürecindeki çalışmaları nedeniyle MHP’ye ve DEM Parti’ye teşekkür eden Erdoğan, sürecin son derece hassas olduğunu ifade etti. Erdoğan, “En başından itibaren olumlu bakıyoruz, olumlu bakmak için çaba sarf ediyoruz. Türkiye Cumhuriyeti Devleti, hiçbir dünyevi güç karşısında diz çökmez, boyun eğmez, taviz vermez ve egemenliğini asla pazarlık konusu yapmaz” diye konuştu.
Erdoğan, Meclis’te kurulan Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu’nun “Terörsüz Türkiye” için çalışmalarını sürdürdüğünü belirterek, “Komisyonda dile getirilen önerilerin istişare ve uzlaşma neticesinde hayata geçirilmesi bir sonraki aşamayı teşkil edecektir. Burada mühim olan, Türkiye’nin yerli, milli, çözüm odaklı siyasi partilerinin böyle hayati bir mesele için yük alması, aynı komisyon çatısı altında buluşması, konuşması, birbirini saygıyla dinlemesi, istişareler yapmasıdır” dedi.
Suriye ile ilgili de konuşan Erdoğan “Gerek Suriye’nin toprak bütünlüğünü temin etmek, gerekse sınırlarımızın ötesinde herhangi bir terör oluşumunu engellemek amacıyla diplomasinin tüm kanallarını devreye almış durumdayız. Diplomatik girişimler cevapsız kalırsa Türkiye’nin pozisyonu da politikası da bellidir. Türkiye, Suriye’de bir dejavu yaşanmasına izin vermeyecektir” ifadelerini kullandı.
Çözüm komisyonu ve yasal adımlar
Bu yasama yılında Meclis’teki en önemli gündem maddelerinden biri iktidarın “Terörsüz Türkiye” olarak adlandırdığı süreç kapsamında yapılması beklenen yasal düzenlemeler olacak.
Bu konuda en tartışma yaratan başlıklar ise örgütten ayrılanların entegrasyonun nasıl olacağına yönelik kamuoyunda “Eve Dönüş” olarak adlandırılan yasa, infaz düzenlemeleri ile MHP Genel Başkanı Bahçeli’nin dile getirdiği “umut hakkı” olacak.
Süreçle ilgili kurulan ve yaz aylarında çalışmalarını sürdüren Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu’nun dinlemelerinin birkaç hafta içinde tamamlanması öngörülüyor.
Dinlemeler bittikten sonra Adalet, Dışişleri, Milli Savunma ve İçişleri Bakanları ile MİT Başkanı’nın gelinen son duruma dair komisyon üyelerini bir kez daha bilgilendirmesi planlanıyor.
Bu arada komisyonda yarınki 13’üncü toplantıda ceza hukukçuları ve hukuk derneklerinin temsilcileri dinlenecek. Sonraki aşamada ise kadın ve gençlik alanında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları dinlenebilir.
AKP Grubu yetkililerine göre bakanların dinlenmesinin ardından bugüne kadar yapılan çalışmaların ortak raporu hazırlanabilir. Özellikle suça karışmamış örgüt mensuplarıyla ilgili kalıcı mahiyette çalışma olabileceğini söyleyen yetkililer, bu süreç kapsamında birkaç farklı yasal düzenleme paketi hazırlanabileceğinin işaretini verdi.
11’inci yargı paketinde ise çalışmalarda sona gelindiği ve bu pakette çözüm süreci kapsamında örgüt üyelerini kapsayan bir düzenleme bulunmayacağı belirtiliyor.
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç paketin son gelinen taslağında infaz düzenlemesi, bilişim suçları, telefon dolandırıcılığı, sanal bahis, sanal kumar gibi toplumu rahatsız eden konuların yer aldığını aktarmıştı.
Umut hakkı ve Öcalan’ın dinlenmesi mümkün mü?
TBMM’yi yeni dönemde en çok meşgul edecek konulardan biri de PKK lideri Abdullah Öcalan ile ilgili bir düzenleme olup olmayacağı.
AKP’li yetkililere göre Öcalan için gündeme getirilen “umut hakkı” konusunda Türkiye’de yasal mevzuat uygun değil ve bunun için özel bir yasal düzenleme gerekiyor.
Öte yandan AKP grubunda Öcalan’ın dinlenmesi ile ilgili ise çok isteklilik görünmüyor.
DEM Parti’nin çok ısrar ettiği bu konunun bir ihtiyaç olup olmadığı konusunda komisyonun karar vereceğini söyleyen AKP’li bir yetkili, kendi kişisel görüşünün Öcalan’ın dinlenmesi için İmralı’ya gidilmesine gerek olmadığı yönünde olduğunu ifade etti. Aynı yetkili ancak son kararı komisyonun vereceğini de belirtti.
DEM Parti yaz aylarında sık sık komisyonun İmralı’da cezaevindeki PKK lideri Öcalan’ı da dinlemesi gerektiğinde ısrarcı olmuştu ve yeni dönemde bu ısrarını sürdürmesi bekleniyor.
Ancak Öcalan’ın dinlenmesi konusu henüz komisyonun resmi gündemine alınmadı.
TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş da konunun henüz komisyon gündemine gelmediğini hatırlatarak, “Gündeme gelirse karar nitelikli çoğunlukla alınacak. Komisyon buna karar verecek” demişti.
Heybeliada için yasa teklifi gelir mi?
TBMM’de yeni dönemde takip edilecek bir diğer konu da 1971 yılından bu yana kapalı olan Heybeliada Ruhban Okulu’nun açılması için yasal düzenlemeler olabilir.
ABD Başkanı Donald Trump ile Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Beyaz Saray görüşmesinde gündeme gelen konu ile ilgili önümüzdeki dönemde ne tür somut adımlar atılacağı merak ediliyor.
Okul yasa ile kapatıldığı için açılması için de yeni bir yasanın çıkartılmasının en uygun ve kolay yol olduğu düşünülüyor.
Cumhur İttifakı’nın TBMM’de yasa geçirmek için yeterli çoğunluğu bulunuyor. Bazı muhalefet partilerinden de böyle bir düzenlemeye olumlu oy gelebileceği tahmin ediliyor.
Milli Eğitim Bakanlığı bu okulun açılmasıyla ilgili bir süredir hazırlıklarını yapıyordu.
Hukukçulara göre böyle bir yasa ile Ruhban Okulu gibi azınlık dini eğitim kurumlarına, standart yükseköğretim sisteminin dışında Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı veya özel bir statüde faaliyet gösterme imkanı tanınabilir. Gündemdeki bir başka yöntem ise okulun bir yükseköğretim kurumu yerine, yalnızca din eğitimi veren bir vakıf olarak tanınması ve buna göre düzenlenmesi. Ayrıca Ruhban Okulu’nun mevcut bir devlet üniversitesine bağlı bir bölüm ya da enstitü olarak açılabileceğini savunanlar da bulunuyor.
Yeni milletvekili transferleri olur mu?
Yeni yasama yılında merakla takip edilecek bir diğer başlık ise olası yeni milletvekili transferleri olacak.
İç siyasette yaz aylarında CHP’li belediyelere yönelik operasyonlar bolca konuşulurken, bazı belediye başkanlarının AKP’ye geçmesi çok tartışma yaratmıştı. İktidarın transferleri Meclis’te de sürdürüp sürdürmeyeceği yakından takip edilecek.
Ekonominin durumu ve bütçe görüşmeleri
TBMM’de sonbahar ve kış aylarında konuşulacak bir diğer önemli ve yakıcı konu da ekonomideki son durum ve halkın düşen alım gücü olacak.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, 7 Ekim’de TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda sunum yapacak ve küresel gelişmeler, Türkiye ekonomisi, enflasyon ve para politikasıyla ilgili son durumu aktaracak.
Öte yandan 17 Ekim’e kadar Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 2026 bütçe teklifini TBMM’ye gönderilmesi bekleniyor. Plan Bütçe Komisyonunun bütçe mesaisinin ise ekim ayı sonunda başlaması ve Kasım’da devam etmesi planlanıyor.
