MHP lideri Devlet Bahçeli’nin TBMM Genel Kurulu’nda DEM Parti yönetici ve milletvekilleriyle tokalaşmasıyla başlayan yeni çözüm süreci veya iktidar kanadının deyişiyle “Terörsüz Türkiye” sürecinde bir yıl dolmak üzere.
BBC Türkçe’den Ayşe Sayın’ın haberi;
PKK lideri Abdullah Öcalan’ın çağrısıyla, örgütün silah bırakma ve kendini fesih kararıyla en kritik eşiklerden biri aşıldı. Sürecin gereği olan yasal düzenlemeler için de şimdi top Meclis’te.
Sürecin toplumsallaştırılması ve yasal altyapısını oluşturmak için TBMM’de kurulan Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu, çalışmalarının ilk aşaması olan farklı toplum kesimlerini dinleme sürecini tamamlamış değil.
Şimdiye kadar 12 toplantıda 91 kişiyi dinleyen komisyona başkanlık eden Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş’un verdiği bilgiye göre bu süreç biraz daha sürebilir.
Sürecin planlanandan yavaş ilerlediğini hem iktidar hem de DEM Parti kanadı kabul ediyor. Bunun nedeni olarak da “güven sorunu”nun tam aşılamaması gösteriliyor.
İktidarın kaygısı ne?
İktidar kanadında iki temel kaygı var. Bunlardan ilki Suriye’deki son durum.
AKP kurmayları, Suriye’de Türkiye’nin PKK’nın uzantısı olarak nitelendirdiği Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile Şam yönetimi arasında entegrasyon krizinde gidişatın netleşmesi gerektiğine işaret ediyor.
İkinci kaygı, silah bırakmaya ilişkin sahadaki durumun net olarak bilinmemesi.
İktidar kanadında, örgütün 11 Temmuz’daki sembolik silah yakma töreninin ardından, sahadaki son gelişmeler görülmeden yasal düzenleme için adım atılmasının risk olduğu ifade ediliyor.
Örgütün silah bırakma sürecinde duraksama olduğu da bazı parti yöneticileri tarafından ifade ediliyor.
Komisyonun başkanlığını da yürüten TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş da 26 Eylül Cuma günü düzenlediği basın toplantısında, yasal düzenleme için “pedal çevirme” metaforunu kullandı.
“Yani iki ayağın birlikte hareket etmesi. TBMM’nin bunları yapması birkaç gün içinde tamamlanabilir. Ama pedalın diğer ayağının da çalışması gerekir. İmralıdan ‘örgütü feshediyoruz’ açıklamasıyla o ayağının yerine getirildiğinin ortaya koyulması lazım. Yoksa sadece Meclis’e bir takım görevler verilmesi doğru olmaz kanaatindeyim” sözleriyle bu kaygıları dile getirdi.
MİT Başkanı Kalın bir kez daha komisyona gelecek
Sahadaki son duruma ilişkin ise MİT Başkanı İbrahim Kalın’ın bir kez daha komisyona davet edilmesi planlanıyor.
İlk kez 8 Ağustos’ta kapalı oturumda komisyona bilgi veren Kalın’ın, dinlemelerin sonuna yakın komisyonu ikinci kez bilgilendirmesi bekleniyor.
Kalın’ın sahadaki son duruma ilişkin vereceği bilginin ardından, yasal düzenlemeler için adım atılabileceği belirtiliyor.
DEM Parti’nin talepleri ne?
DEM Parti, yasal düzenlemeler için bir an önce harekete geçilmesini istiyor.
Meclis açılmadan, yasa önerilerinin çerçevesinin tartışılıp, Meclis’e sunulacak hale getirilmesini hedefleyen DEM Parti’de de “tıkanma, yavaşlama” yaşandığı kaygısı dile getiriliyor.
Parti Sözcüsü Ayşegül Doğan, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, “Süreç durdu mu, yavaşladı mı, riskli bir döneme mi girdi?” sorularıyla karşılaştıklarını belirterek, kamuoyunun pozitif çağrışımlar içeren gelişmeleri görmediği için bu soruyu yönelttiğini söyledi.
Bu soruların ardında “inançsızlık, güvensizlik” yattığına işaret eden Doğan, komisyondaki beklentinin daha hızlı çalışma ve yasal düzenleme için hızla çalışma başlatılması olduğunu da vurguladı.
DEM Parti’nin ikinci beklentisi de 4-5 komisyon üyesinin PKK lideri Abdullah Öcalan’ı ziyaret ederek, görüşlerini alması.
Komisyonun DEM Partili üyeleri yaptıkları ortak açıklamayla bu taleplerini bir kez daha dile getirdiler.
Komisyon İmralı’ya gidecek mi?
DEM Parti’nin İmralı’ya gidiş talebine, MHP bir süre önce kapı açmıştı.
MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız, “komisyonun 3-4 kişiyi seçerek” Öcalan’la görüşmesinin “zaaf oluşturmayacağını” söylemişti.
AKP’den resmi açıklama yapılmasa da komisyonun kabul etmesi halinde İmralı’ya gidilmesinden yana.
TBMM Başkanı Kurtulmuş da konunun henüz komisyon gündemine gelmediğini, belirterek, “Gündeme gelirse karar nitelikli çoğunlukla alınacak. Komisyon buna karar verecek” yanıtını verdi.
Ancak CHP, İmralı’ya gitmeye mesafeli ve komisyon karar alsa bile üye vermeyi düşünmüyor.
DEM Parti ve iktidar kulislerinde, komisyonun İmralı’ya gidiş kararı alsa bile bunun ancak yasa yapım sürecinde olabileceği ifade ediliyor.
Hangi yasal düzenlemeler yapılabilir?
Komisyon yasa çalışmalarına da başlamadı ancak AKP, MHP ve DEM Parti yasal düzenleme hazırlığı yapıyor.
Kulislere yansıyan bilgilere göre sahada sürecin yürütücüsü olan MİT Başkanlığı ile Adalet Bakanlığı taslak çalışması yürütüyor. İktidar partisinin de bu taslak çalışmaya son biçimini vereceği ifade ediliyor.
Bu çerçevede birden çok düzenlemenin de yapılabileceği vurgulanıyor.
AKP kaynaklarının verdiği bilgiye ilk düzenleme “Eve dönüş yasası” olarak da nitelendirilebilecek, 9-10 maddelik bir yasal düzenleme olacak.
Sözkonusu yasada, “silah bırakan ve kendini fesheden örgüt”ün tanımlaması ve üyelerin hukuki durumu, topluma entegrasyonu ile ilgili düzenlemelerin yer alması bekleniyor.
DEM Parti yetkilileri de yasal düzenleme önerilerinin hazır olduğunu ve komisyonda bu önerileri tartışmaya hazır olduklarını belirtiyorlar.
Başta CHP olmak üzere muhalefet ise ayrı bir yasa önerisi sunmak yerine iktidar kanadının önerileri üzerinden yasa önerilerini tartışma eğiliminde.
Yasa düzenlemelerinin ikinci ayağını ise “İnfaz Yasası” değişikliğinin oluşturması planlanıyor.
MHP ve AKP, yamalı bohçaya döndüğü ifade edilen İnfaz Yasası’nda sil baştan düzenleme yapılması gerektiğini savunuyor.
DEM Parti’nin de talebi olan düzenlemeyle, tüm suç tiplerine “eşit infaz” öngörülüyor. Muhalefetle de uzlaşma sağlanması halinde, tüm suç tiplerinden hüküm giyenlerin cezaevinde kalma süresinin yarı yarıya düşmesi sözkonusu olacak.
DEM Parti’nin, Abdullah Öcalan ve ağırlaştırılmış müebbet cezası alan hükümlüler için “umut hakkı” talebini de gündeme getirmesi bekleniyor.
Ancak bu konu şu anda iktidarın gündeminde değil. Parti kaynakları, böyle bir düzenlemenin “en son tartışılacak konu” olduğuna işaret ediyorlar.
