Ülkemizde doğal bir şekilde yetişen ve baharın müjdecisi olan ters lale, Hakkari, Van, Muş, Diyarbakır, Dersim, Kahramanmaraş (Afşin), Şırnak, Erzurum, Adıyaman ve Batman’da yetişmektedir. Dünya genelinde ise Asya ülkelerinde, Anadolu’dan sonra doğuya doğru İran, Afganistan, Pakistan ve Himalayalar’da yetişir.
İlimizde ise Sason ilçemiz ve Kozluk’un yüksek kesimlerinde doğal ortamlarında yetişmektedir.
Çoğunlukla her dalında altı adet çiçeği bulunmaktadır.
Çiçekleri oluşumundan itibaren ters bir şekilde büyüme gösterir.
Bitkinin boyu genellikle 60 ila 80 cm arasında değişiklik göstermektedir. Çiçeklerinin ters durması nedeniyle ünlenmiştir ve ters lale adını almıştır.
Ters laleler üç renkte(Kırmızı, Turuncu, Sarı) olup genelde kırmızı renktedir.
Efsanelere konu olan ters lale Hristiyan rivayetlerine göre; Hz. İsa’nın çarmıha gerilişine şahit olan Hz. Meryem’in gözyaşlarının düştüğü yerde Ters Lale yetişmeye başlamıştır.
“Kerbela” ve “Ağlayan Gelin” gibi isimlerle de anılmaktadır.
Mart ayının sonlarından Mayıs ayının sonlarına kadar yüksek rakıma göre açan lalenin ömrü yaklaşık iki haftadır.
Bahar aylarının gelmesi ile Sason ve Kozluk’un yüksek kesimlerinde özelikle Sason ilçemizin Helkis dağında açan laleler doğa severlerin ve fotoğrafçılarının ilgi odağı oluyor.
Sason ilçemizin adeta sembolü haline gelen ters lale endemik bir bitki olup koruma altındadır.
Endemik ve koruma altında olan bu bitkinin maalesef ticareti yapılmakta ve yeterince korunmamaktadır.
Birçok internet alışveriş sitesinde cüzi fiyatlardan satılmanın yanı sıra, kimi zaman görselleri kullanılarak dolandırıcılık malzemeside oluyor.
Yeterince denetlenip korunamayan endemik ve koruma altında olan bu lalenin yok olmaması işten bile değil.
Bu konuda yöre halkımıza da çok iş düşüyor. Sason ve Kozluk’taki vatandaşlarımıza çağrımızdır, bu konuya hassasiyet göstermeleri ve bu bitkiyi korumalarını istiyoruz.
