Dokuz Eylül Üniversitesi Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir, 2023 Kahramanmaraş depremlerinden sonra başlattıkları çalışmalarla, Türkiye genelinde her an deprem üretebilecek 30 fay hattı tespit ettiklerini açıkladı. Bu faylar arasında binlerce yıldır suskun kalan, ancak stres biriktirmeye devam eden hatlar da bulunuyor.
FAY HATLARI VE BATMAN’IN KONUMU
Batman, Güneydoğu Anadolu Bindirme Kuşağı olarak adlandırılan aktif bir tektonik bölgede yer alıyor. Prof. Sözbilir’in açıklamasında geçen Şirvan, Cizre ve Yüksekova fayları, Batman’a coğrafi olarak oldukça yakın. Bu durum, Batman ve çevresindeki illerde depreme karşı daha hazırlıklı olunması gerektiğini ortaya koyuyor.
Bu faylar üzerinde yüzlerce yıldır kırılma yaşanmadığı ve bu durumun biriken enerjinin bir gün şiddetli bir deprem olarak açığa çıkabileceğini gösterdiği belirtiliyor.
SİSMİK BOŞLUK NEDİR?
Sismik boşluk, bir fay hattı üzerinde uzun süredir deprem meydana gelmemiş, dolayısıyla büyük miktarda enerji biriktirmiş alanlara denir. Bu bölgeler, deprem üretme potansiyeli açısından en riskli faylar arasında yer alır. Batman’a yakın olan Şirvan ve Cizre fayları da bu sınıfta değerlendiriliyor.
BATMAN’DA YAPILAŞMA VE KENTSEL DÖNÜŞÜM ZORUNLULUĞU
Bu tür risklerin farkında olmak, sadece bilimsel bilgi düzeyinde kalmamalı. Belediyeler, valilikler ve ilgili kurumlar, fay hatları üzerindeki yapılaşmayı sınırlamalı. Prof. Dr. Sözbilir’in de ifade ettiği gibi, “fay sakınım bandı” uygulaması ile bu bölgelerde yapılaşma sınırlandırılmalı, mevcut yapılar ise kentsel dönüşümle yeniden planlanmalı.
Batman’daki belediyeler ve yapı denetim birimleri bu konuda proaktif bir rol üstlenmeli. Özellikle:
- Zemin etütlerinin detaylı yapılması
- Riskli binaların tespiti
- Deprem simülasyonları ve tatbikatları
- Vatandaşların bilinçlendirilmesi
gibi çalışmalar hızlandırılmalı.
